تحلیل عناصر ناتورالیستی در رمان سفر شب از بهمن شعله‌ور

مکتب ادبی ناتورالیسم در اواخر قرن نوزدهم با تلاش امیل زولا در فرانسه پایگذاری شد. این مکتب رفتار و افکار انسان را برخاسته از امیال طبیعی و غرایز درونی می‌داند و بر جنبه‌های توارث، محیط، لحظه و مشاهدة زندگی انسان به دور از آرمان‌گرایی تأکید می‌ورزد. ناتورالیسم از راه ترجمه وارد ادبیات ایران شد و برخی از نویسندگان معاصر ایرانی، از جمله بهمن شعله‌ور را تحت تأثیر خود قرارداد. در این مقاله، رمان سفر شب از شعله‌ور به شیوة تحلیلی‌ـ توصیفی از منظر مکتب ناتورالیسم ادبی بررسی شده‌است و نتیجة به‌دست آمده، از تجلی شانزده مؤلفة ناتورالیسم در این اثر حکایت می‌کند. مؤلفه‌های توصیف دقیق و شرح جزئیات، ضدیت با قراردادهای اخلاقی و مذهبی، زشت‌نگاری، عنوان بی‌پردة مسائل جنسی، شکست حرمت کلمات و مفاهیم، تأثیر محیط، زبان محاوه، احساس یأس و پوچی، پرداختن به طبقة فرودست، و نفی اراده و اختیار از پرتکرارترین مؤلفه‌های رمان سفر شب هستند. دلایلی مانند سبک نویسنده و فضای سیاسی و اجتماعی حاکم بر دهة 30 و 40 از علل اساسی بسامد این مؤلفه‌ها به شمار می‌رود.